Kształtowanie przestrzeni krajobrazowej a rozwój odnawialnych źródeł energii

31-03-2016

Rok 2015 to niezwykle intensywny legislacyjnie okres dla polityki krajobrazowej oraz rozwoju odnawialnych źródeł energii. W tym roku przyjęto bowiem istotne akty prawne dla obu wspomnianych zagadnień. Pierwszym z nich jest ustawa z dnia 24 kwietnia 2015 r. o zmianie niektórych ustaw w związku ze wzmocnieniem narzędzi ochrony krajobrazu (dalej ustawa krajobrazowa), a drugim ustawa z dnia 20 lutego 2015 r o odnawialnych źródłach energii.

Bezpośrednim pretekstem do podjęcia prac nad ustawa krajobrazową było podpisanie przez Polskę Europejskiej Konwencji Krajobrazowej z dnia 20 października 2000 r. (dalej konwencja krajobrazowa). Polska jako strona konwencji zobowiązała się zgodnie z art. 5 i 6 tej umowy do podjęcia szeregu działań na rzecz ochrony krajobrazu. Tym niemniej, pomimo ratyfikowania konwencji krajobrazowej już 27 września 2004 roku, polskie działania odnoszące się bezpośrednio do ochrony krajobrazu opierały się głównie na tworzeniu dokumentów programowych. Natomiast, regulacja ochrony krajobrazu była na tyle szczątkowa, iż nie tworzyła spójnej całości. Dość powiedzieć, iż polski ustawodawca posługując się w szeregu aktów prawnych pojęciem krajobraz lub terminami z nim powiązanymi, nie zdefiniował tego pojęcia.

Właściwe prace nad całościowym podejściem do ochrony krajobrazu, rozpoczęły się dopiero wraz z przygotowywaniem prezydenckiego projektu ustawy krajobrazowej. Sam projekt stanowił przedmiot licznych analiz i kontrowersji. W jego pierwotnej wersji zakładano m.in. wprowadzenie nowego rodzaju aktu prawa miejscowego (tzw. urbanistycznych zasad ochrony krajobrazu) oraz dominant krajobrazowych. Obie te instytucje stały się przedmiotem krytyki wyrażanej w szczególności w trakcie konsultacji społecznych. U podstaw ich negatywnej oceny legła m.in. obawa o to, iż mogą stanowić instrumenty blokujące rozwój odnawialnych źródeł energii, a w szczególności energetyki wiatrowej.

Ostateczna wersja ustawy krajobrazowej została okrojona i ograniczyła się de facto do wprowadzenia instytucji ograniczających rozmieszczanie reklam, a w zakresie mogącym mieć bezpośredni wpływ na rozwój odnawialnych źródeł energii na szczególną uwagę zasługuje wprowadzenie obowiązku uchwalania tzw. audytów krajobrazowych oraz zmiany związane z instytucją ocen oddziaływania na środowiska.