Zrównoważony trwały rozwój jako koncepcja normatywna

11-10-2019

Ludzie zawsze marzyli o tym, aby żyć w mądrze urządzonym i szczęśliwym świecie. Od czasów filozofii greckiej i platońskiego pytania o państwo idealne, w teoretycznym myśleniu o społeczeństwie zawsze było miejsce na różnorodne wizje i opisy „lepszego" i „bardziej sprawiedliwego" świata. Dlatego też, nauki społeczne są głęboko przesiąknięte normatywnymi koncepcjami „jak być powinno", „jak mogłoby być", a wielu badaczy nie tylko interesuje się „tym, co jest" (wyjaśniając zjawiska społeczne), ale także tym, „jak poprawić istniejący stan rzeczy" (interpretując i wartościując opisane fakty społeczne). Dzieje się tak dlatego, że refleksji nad człowiekiem i społeczeństwem towarzyszy nie tylko dążenie do poznania otaczającej nas rzeczywistości, ale także tworzenie wizji pożądanych stanów rzeczy. Różnorodne idee i utopie, dotyczące najlepszych sposobów organizacji naszego życia, będą nam towarzyszyć, gdyż wciąż będą istnieć ludzie, którym okażą się one potrzebne, bo nie zgodzą się oni na zastaną rzeczywistość, ludzie, którzy mają potrzebę i wizję innego życia. Ludzie ci tworzą wizję przyszłych światów czy choćby wyobrażenia o nich. Tworzą scenariusze na przyszłość i utopie, które wyrastają ze świadomości głębokiego rozdźwięku między ideałem i powinnością, a stanem faktycznym. Ludzie, myśląc utopijnie, artykułują w ten sposób swoje marzenia i aspiracje, podzielane wartości i ideały, swoje obawy i krytykę, swoje lęki. Jednocześnie jest to szukanie „lepszych wyjść", „lepszych perspektyw", „zbliżania się do ideału". Utopijne pomysły przynoszą czasem wielkie reorganizacje, zmieniają perspektywę poznawczą i prowadzą do nowych rozwiązań praktycznych.

Współczesne czasy prowokują do tworzenia różnorodnych wizji i scenariuszy przyszłości. Dzieje się tak dlatego, ze różnorodnych utopistów i wizjonerów wydawały przede wszystkim społeczeństwa w stanie kryzysu i zamętu, zwątpienia i niepewności.