Kształtowanie przestrzeni krajobrazowej a rozwój odnawialnych źródeł energii

31-03-2016

Rok 2015 to niezwykle intensywny legislacyjnie okres dla polityki krajobrazowej oraz rozwoju odnawialnych źródeł energii. W tym roku przyjęto bowiem istotne akty prawne dla obu wspomnianych zagadnień. Pierwszym z nich jest ustawa z dnia 24 kwietnia 2015 r. o zmianie niektórych ustaw w związku ze wzmocnieniem narzędzi ochrony krajobrazu (dalej ustawa krajobrazowa), a drugim ustawa z dnia 20 lutego 2015 r o odnawialnych źródłach energii.

Bezpośrednim pretekstem do podjęcia prac nad ustawa krajobrazową było podpisanie przez Polskę Europejskiej Konwencji Krajobrazowej z dnia 20 października 2000 r. (dalej konwencja krajobrazowa). Polska jako strona konwencji zobowiązała się zgodnie z art. 5 i 6 tej umowy do podjęcia szeregu działań na rzecz ochrony krajobrazu. Tym niemniej, pomimo ratyfikowania konwencji krajobrazowej już 27 września 2004 roku, polskie działania odnoszące się bezpośrednio do ochrony krajobrazu opierały się głównie na tworzeniu dokumentów programowych. Natomiast, regulacja ochrony krajobrazu była na tyle szczątkowa, iż nie tworzyła spójnej całości. Dość powiedzieć, iż polski ustawodawca posługując się w szeregu aktów prawnych pojęciem krajobraz lub terminami z nim powiązanymi, nie zdefiniował tego pojęcia.

Właściwe prace nad całościowym podejściem do ochrony krajobrazu, rozpoczęły się dopiero wraz z przygotowywaniem prezydenckiego projektu ustawy krajobrazowej. Sam projekt stanowił przedmiot licznych analiz i kontrowersji. W jego pierwotnej wersji zakładano m.in. wprowadzenie nowego rodzaju aktu prawa miejscowego (tzw. urbanistycznych zasad ochrony krajobrazu) oraz dominant krajobrazowych. Obie te instytucje stały się przedmiotem krytyki wyrażanej w szczególności w trakcie konsultacji społecznych. U podstaw ich negatywnej oceny legła m.in. obawa o to, iż mogą stanowić instrumenty blokujące rozwój odnawialnych źródeł energii, a w szczególności energetyki wiatrowej.

Ostateczna wersja ustawy krajobrazowej została okrojona i ograniczyła się de facto do wprowadzenia instytucji ograniczających rozmieszczanie reklam, a w zakresie mogącym mieć bezpośredni wpływ na rozwój odnawialnych źródeł energii na szczególną uwagę zasługuje wprowadzenie obowiązku uchwalania tzw. audytów krajobrazowych oraz zmiany związane z instytucją ocen oddziaływania na środowiska. 

Sprawność bloków nadkrytycznych a ekspansja niestabilnych źródeł energii

23-03-2016

Mateusz Głogowski - Ekspert ds. Nowych Technologii Energetycznych w Departamencie Energetyki Ministerstwa Energii 

Konieczność ograniczenia emisji dwutlenku węgla w Polsce to nie tylko wyzwanie dla istniejących elektrowni węglowych, ale również kwestia podjęcia zdecydowanych decyzji inwestycyjnych w sprawie budowy nowych bloków wytwórczych, które opalane węglem kamiennym czy brunatnym, są dziś bezdyskusyjnie potrzebne w systemie – nie tylko ze względu na prognozowane wyłączenia starych bloków, ale również z uwagi na problematykę sektora górniczego. Wydawałoby się, że z pomocą mogą przyjść tzw. Czyste Technologie Węglowe (ang. Clean Coal Technologies), które notabene szczególnie mocno promowane są przez Komisję Europejską. 

Zachowanie sprawności bloków nadkrytycznych 

Pod parasolem pojęcia Czystych Technologii Węglowych (dalej: CTW) znajdują się takie technologie jak: technologia CCS/CCUS (wychwytu, transportu i składowania dwutlenku węgla, bądź wychwytu i jego utylizacji), technologie zgazowania, np. IGCC (Integrated Gasification Combine Cycle), czy inne technologie zmniejszające emisję CO2, np. poprzez wzrost sprawności procesu spalania – nadkrytyczne i ultranadkrytyczne siłownie parowe. Co do tych ostatnich, to mają one szczególne znaczenie dla polskiego biznesu energetycznego, ponieważ są to w pełni sprawdzone technologie, które z powodzeniem stosowane są w elektrowniach na całym świecie, a ich koszt jest znacząco niższy od niedojrzałych jeszcze technologii IGCC czy wyposażonych w CCS. Niemniej jednak, w kontekście prowadzonej dziś transformacji energetycznej, przy nieustannie wzrastającym udziale odnawialnych źródeł energii w systemie, możemy zaobserwować dwa zjawiska: po pierwsze, wraz ze wzrostem mocy OZE, dochodzi do redukcji czasu pracy konwencjonalnych bloków węglowych, które nie posiadając – tak jak OZE – przywileju priorytetowego odbioru energii z sieci, zmuszane są często do nagłego regulowania generacji energii elektrycznej (tzw. szarpana charakterystyka pracy – bardzo szkodliwa w eksploatacji bloku), a w niektórych przypadkach wręcz do całkowitego wyłączenia z sieci. 

7 mitów energetyki węglowej

14-03-2016

Dokument „Polityki energetycznej Polski do roku 2050” w zdawkowy sposób odnosi się do głównych problemów polskiej polityki energetycznej, sprawiając wrażenie, że w podstawowym wariancie polski energy-mix dalej będzie opierać się na węglu. Podobnych potwierdzeń można także doszukać się w strategiach górnictwa węglowego, a nawet w dokumentach planów strategicznych koncernów. Tymczasem przyszłość rysuje się zupełnie inaczej.

Mit 1 - Możemy kontynuować rozwój energetyki węglowej w Polsce, a węgiel wciąż jest naszą energetyczną przyszłością

Podpisując konkluzje klimatyczne i będąc w europejskim systemie ETS (handlu emisjami), Polska przyjmuje na siebie obowiązek redukcji emisji CO2 mając bezpośrednie przełożenie na powolną eliminację węgla. Próba przyłożenia europejskich limitów CO2 dla Polski i naszej dotychczasowej emisyjności (z 88% elektrowni węglowych) prowadzą do dość pesymistycznych prognoz – węgiel odchodzi w przeszłość i albo zmienimy nasz energy-mix albo musimy zmienić pakiet klimatyczny. Oczywiście jest scenariusz „referencyjny”, gdzie węgiel ma rację bytu, ale jest on sprzeczny z wymogami emisyjnymi. Ministerialne wnioski przedstawiają scenariusz, gdzie z jednej strony węgiel ma rację bytu, ale z drugiej strony dalsze wykorzystywanie go nie jest możliwe ze względu na ograniczenia emisji CO2. W związku z czym zarysowuje się scenariusz nowego energy-mix dla Polski bez udziału węgla.

Mit 2- Nowe technologie węglowe zapewnią niską emisję CO2

Problem emisji zanieczyszczeń SO2 i NOx – bezpośrednio agresywnych dla środowiska, można potraktować w energetyce jako rozwiązany – głębokie odsiarczanie i wtóre metody odazotowania, pozostawiają spaliny w miarę czyste.